Монголчуудын дээд шүтээн адууны ойрын төрөл, тахил шүтээн, тахийг алдчихгүйн төлөөнөө Хустайн байгалийн цогцолборт газар, Тахийн тал, Хомын тал хичээнгүйлэн ажиллаж, 1992 оноос сэргээн нутагшуулсаар 27 дахь жилтэй золгож байна. Адууныханаас хамгийн сүүлд буюу 1881 онд шинжлэх ухаанд танигдаж, 1969 онд харамсалтайгаар байгальд бүрмөсөн устаж, амьтны хүрээлэн, нөөц газарт үлдсэн цөөн тооны тахийг байгальд нь сэргээн нутагшуулах нөр их хөдөлмөр олон ч орны олон ч хүний сэтгэлийн дэмээр бүтэж, өдгөө Хустайд 335, Тахийн талд 233, Хомын талд 77, нийт 645 тахь онд мэнд орон Монгол улс албан ёсоор Дэлхийн хамгийн олон тахьтай нутаг болоод байгаа билээ. Энэ л тахь сэргээн нутагшуулалт, байгаль хамгаалалын үр дүн, ололт, амжилтад байгууллага, хамт олон, байгаль хамгаалагчид, судлаачид, аялал жуулчлалаас санхүүжилтээ босгож буй ажилчид, нутгийн иргэд хэн бүхэн, түүний дотор Хустайн байгалийн цогцолборт газрын эрдмийн зөвлөлийн эрдэмтдийн санал, зөвлөмж юу, юунаас илүү чухал үүрэгтэй билээ. Өнгөрөгч 2019.01.26, 27-ны Бямба, Ням гарагт Хустайн байгалийн цогцолборт газрын эрдмийн зөвлөл хуралдаж, ХБЦГ-ын тахийн тоо толгойн хөдлөлзүй, байршил, нягтшил, амьтдын амьдрах орчны сонголт, ургамал, ургамалжлын хөдлөлзүй, уур амьсгал, ус, тахийн гэдэсний бичил биетний олон янз байдал, бэлчээрийн даац, Тахийн талын тахийн тоо толгойн хөдлөлзүй, Хомын талын тахийн тоо толгойн хөдлөлзүй гэсэн 10 гаран илтгэлийг 2 өдрийн турш хэлэлцэж, үр дүнг нь харгалзан хэрэгжүүлэх менежментийн бодлогын санал, зөвлөмжүүдийг харамгүй хайрлалаа. Эрдмийн зөвлөлөөс гаргасан санал зөвлөмжийг Хустай болон бусад тахь нутагшуулж буй газрын хамт олон хичээнгүйлэн хэрэгжүүлэхийг зорьдог бөгөөд өнгөрсөн удаад Хустайн тахийн тархац нутгийг тэлж, нягтшилийг бууруулах зорилгоор өмнө нь хөрсөндөө шургачихдаг байсан булгийн эхийг тохижуулж, нэмэлтээр АНУ-ын Миннесотагийн амьтны хүрээлэн, Смитсонианы байгаль хамгааллын хүрээлэнгийн санхүүжилтээр 100 метрийн гүнээс нарны цахилгаан үүсгүүрээр усаа татаж, 2 метрийн өргөнтэй, 20 метрийн урттай, 20 см-ийн гүнтэй, 30 см-ийн зузаантай бетонон хөвийг дүүргэдэг худгийг ашиглалтад оруулаад байгаа билээ. Бид эдгээр болон бусад ажлаа үргэлжлүүлж, Хустайд сэргээн нутагшуулж буй тахь болоод хамгаалалттай холбоотойгоор энэ газар нутагт өөрсдөө ирэн нутаглсан халиун буга, цагаан зээр, аргаль хонь, бусад зэрлэг амьтдын тархацыг тэлж, нягтшилийг бууруулахаар ажиллаж байна. Жилийн жилд Хустайд ирж, өөрийн үнэт цагаа зориулан, санал, зөвлөмжөө харамгүй хайрлан, Монголын байгаль хамгааллын төлөө сэтгэл зүрхээ зориулж байдаг эрхэм хүндэт эрдмийн зөвлөлийн гишүүд та бүхэндээ талархаж буйгаа бүх хамт олныхоо өмнөөс илэрхийльеэ! Санасан, сэдсэн бүхэн тань бодлын хурдаар бүтэж, эрдэм судлал, сургалтын үйлс тань өөдлөн дэвжиг ээ!